Bestuur, inwoners en financiën

Pitch

Het nadeel op het taakveld Bestuur is ontstaan door een niet begrote storting in de voorziening Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (APPA) van € 1 miljoen. Deze voorziening is bedoeld om (toekomstige) pensioenverplichtingen van (oud-) bestuurders te kunnen bekostigen.

Detail

Storting Voorziening APPA:

De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de wet APPA en moet een voorziening treffen voor de pensioenverplichtingen van (oud-)bestuurders. In 2024 is op basis van de geactualiseerde actuariële berekening € 1 miljoen bijgestort in de voorziening.

Pitch

De reeds verwachtte reisdocumentenpiek was in 2024 toch nog hoger dan verwacht, waardoor er op dit taakveld een voordeel zichtbaar is.

Detail

Reisdocumenten:

Door de reisdocumentenpiek zijn er nog meer reisdocumenten verstrekt dan verwacht.

Pitch

Op dit taakveld zijn op inhoud verschillende afwijkingen aan de orde. Het voordelig saldo van lasten en baten van € 0,7 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door een vrijval vanuit de voorziening achterstallig onderhoud Wenumse Watermolen en diverse hogere opbrengsten uit verhuur en verkoop. Voor dit laatste onderdeel is dit voordeel voor een deel verwerkt in de MPB 2025-2028.

Detail

Afwaardering strategische voorraad Grondbedrijf
Er is afwaardering van € 533.000 aan de orde, voornamelijk vanwege een in 2024 aangekochte locatie die met de huidige inzichten niet als warme grond kan worden gekwalificeerd. Deze afwaardering is als risico benoemd bij de kredietaanvraag medio 2023 en ook bij de MPB 2025-2028 verwerkt in de risicokaart afwaarderingen vastgoed en grond. De afwaardering van € 533.000 maakt onderdeel uit van het resultaat Grondbedrijf zoals verantwoord in het MPG 2025.

Verlaging kapitaallastenrente
Er is een voordeel aan kapitaallasten door een verlaging van de rekenrente in 2024 van 1,3% naar 0,47%.

Kapitaallasten aankoop Molenmakershoek
De locatie Molenmakershoek (Matenpoort) is op verzoek van verkoper eind 2023 verkocht aan de gemeente, terwijl deze aankoop in de begroting was gepland in 2024. Daardoor zijn er in 2024 niet begrote kapitaallasten van € 368.000 aan de orde. Vanaf 2025 zijn deze kapitaallasten opgenomen in de MPB 2025-2028.

Wenumse Watermolen vrijval voorziening herstel
Eind 2022 is voor het herstel van de molenkop en het mechanisme en de onderspoeling van de Wenumse Watermolen een voorziening achterstallig onderhoud van € 750.000 ingesteld. De kosten van de uitvoering vallen mee, waardoor een vrijval van € 250.000 vanuit deze voorziening aan de orde is.

Molenmakershoek tijdelijke exploitatie
De budget neutrale inschatting voor beheer en exploitatie voor de tijdelijke situatie in 2024 is achteraf gunstiger uitgevallen met € 212.000 aan hogere opbrengsten. Deze situatie blijft voorlopig aan tot de geplande sloop van het pand ten behoeve van het nieuwe veiligheidscentrum (gepland medio 2025).

Verkoopopbrengst vastgoed en overige gronden
De verkooptaakstelling vastgoed van € 250.000 is in 2024 ruimschoots ingevuld door de verkoop van 1 pand voor € 385.000. De overige verkopen van maatschappelijke panden staan merendeel on hold vanwege het genomen raadsbesluit hierover. Daarnaast zijn dit jaar 2 kavels verkocht op de Haere, waarbij voor hetzelfde bedrag de boekwaarde is afgeboekt. Tenslotte zijn diverse kleinere grondverkopen aan de orde geweest aan met name Liander.

Verhuuropbrengsten vastgoed en diverse gronden
De verhuuropbrengsten zijn hoger uitgevallen dan begroot. Dit betreft tijdelijke verhuur van vastgoed en verhuur van diverse gronden. Voor € 189.000 heeft dit betrekking op de portefeuille strategische voorraad Grondbedrijf. Deze extra opbrengsten zijn voor een substantieel deel verwerkt in de MPB 2025-2028.

Pitch

In geheel 2024 zijn er geen langlopende en geen kortlopende leningen aangetrokken. Daardoor hebben wij € 2,5 miljoen minder externe rentekosten dan begroot. De liquiditeitspositie was bijna het gehele jaar positief, wat leidde tot extra rentebaten van bijna € 1,2 miljoen via het Schatkistbankieren. Het renteomslagpercentage van de Algemene Dienst is verlaagd naar 0,47% en van het grondbedrijf naar 0,82%. Vanwege deze ontwikkelingen is er bij de lasten een voordelige afwijking van € 2,75 miljoen en een nadelige afwijking bij de baten van € 3,75 miljoen. Per saldo onderaan de streep een minder groot voordeel van € 1 miljoen op het taakveld Treasury dan begroot. De rentelasten op alle andere taakvelden vallen fors lager uit dan begroot, circa € 5 miljoen. Per saldo resulteert dit in een voordeel van € 4 miljoen concernbreed.

Detail

Kapitaallasten concernbreed met ruim € 5 miljoen verlaagd

Grondbedrijf: Het rentepercentage was bij de primaire begroting vastgesteld op 1,50%, en uiteindelijk bij de realisatie conform wettelijke voorschriften bijgesteld naar 0,82%. Met dit percentage is op basis van de werkelijke boekwaarde per 1-1-2024 rentekosten aan het grondbedrijf toegerekend.

Algemene Dienst: De rentekosten van de leningen worden via de interne rekenrente doorberekend aan de afdelingen met investeringen in economisch en/of maatschappelijk nut of grond. Voor de berekening van de interne rente worden de rentekosten omgeslagen over de activa die integraal zijn gefinancierd. De interne rente was bij de begroting 2024 vastgesteld op 1,3%. Eind van het jaar bleek het werkelijke renteresultaat meer dan 25% positief af te wijken ten opzichte van de post "Aan de taakvelden toe te rekenen rente". Twee belangrijke oorzaken zijn hiervoor aan te wijzen. De liquiditeitspositie ontwikkelde zich zodanig gunstig dat er in geheel 2024 geen langlopende en geen kortlopende leningen zijn aangetrokken. Daardoor hebben wij € 2,5 miljoen minder externe rentekosten dan begroot. Daarnaast was de liquiditeitspositie bijna het gehele jaar positief, wat leidde tot niet begrote rentebaten van bijna € 1,2 miljoen via het Schatkistbankieren. Hierdoor waren wij wettelijk verplicht om het renteomslagpercentage na afloop van het jaar aan te passen. Het renteomslagpercentage is daarom verlaagd naar 0,47%. Vanwege deze ontwikkelingen is er bij de lasten een voordelige afwijking van € 2,75 miljoen en een nadelige afwijking bij de baten van € 3,75 miljoen. Per saldo is er onderaan de streep voor € 1 miljoen een minder groot voordeel op het taakveld Treasury dan begroot. De rentelasten op alle andere taakvelden vallen fors lager uit dan begroot, circa € 5 miljoen. Per saldo resulteert dit in een voordeel van € 4 miljoen concernbreed.

Pitch

Op taakveld 0.61 en 0.62 verantwoorden we de OZB opbrengst. De OZB opbrengst woningen was in 2024 € 170.000 hoger dan geraamd. Daarnaast is er aan de lastenkant een nadeel van € 672.000. Dit nadeel wordt veroorzaakt door een hogere vergoeding aan Tribuut vanwege hogere inhuurkosten. Daarnaast heeft de Hoge Raad besloten dat de proceskostenvergoeding verhoogd moet worden. Hiervan is de raad in september 2024 op de hoogte gesteld.

Detail

De lastenkant kent een nadeel van € 672.000 en heeft twee oorzaken. De eerste betreft de doorwerking van € 489.000 uit 2023 vanwege het grote aantal bij Tribuut ingediende WOZ-bezwaren en de hiermee gepaard gaande inhuur- en proceskosten. De tweede oorzaak betreft de gevolgen ad              € 212.000 van een gerechtelijke uitspraak en de stijging in het aantal beroepsprocedures. Op 12 juli 2024 heeft de Hoge Raad de conclusie van de Advocaat-Generaal bevestigd dat het lagere vastgestelde forfaitbedrag proceskostenvergoeding voor belastingzaken in strijd is met het gelijkheidsbeginsel. De Hoge Raad heeft besloten dat de proceskosten voor rechtsbijstand in bezwaar (€ 310 per procespunt) verhoogd moeten worden naar het algemene tarief (€ 624). Ook zijn de beroepschriften een verdienmodel geworden van no cure no pay bureaus zodat ook hier de kosten stegen. Op 24 september 2024 is de raad van deze begrotingswijziging van Tribuut op de hoogte gesteld.

Pitch

Op taakveld 0.61 en 0.62 verantwoorden we de OZB opbrengst. In de begroting is rekening gehouden met een opbrengst van afgerond € 60,7 miljoen. Bij de opbrengst OZB niet-woningen hebben we een nadeel van afgerond € 482.000. De minderopbrengst is met name het gevolg van verminderingen en vernietigingen.

Detail

Het nadeel op de OZB niet woningen is afgerond € 482.000. Het nadeel is ontstaan door een meeropbrengst bij OZB niet-woningen gebruik van afgerond € 92.000 en een minderopbrengst van afgerond € 574.000 op OZB niet-woning eigendom als gevolg van vermindering, vernietigingen en het oninbaar verklaren. In de Turap is een nadeel van € 800.000 gemeld waarbij rekening werd gehouden met € 550.000 aan verminderingen en vernietigingen en € 250.000 minder opbrengsten als gevolg van minder volume. De bezwaarafhandeling 2023 was ten tijde van de Turap nog niet afgerond en er is globaal een inschatting gemaakt van de verminderingen, vernietigingen en volume.

Pitch

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Detail

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Pitch

De algemene uitkering uit het Gemeentefonds is de grootste inkomstenbron van de gemeente. We hebben in 2024 een uitkering van € 464,1 miljoen ontvangen. In de begroting hebben we, inclusief begrotingswijzigingen als gevolg van de mei- en de septembercirculaire, € 462,4 miljoen geraamd. Per saldo een voordeel van afgerond € 1,7 miljoen.

Detail

De jaarlijkse meicirculaire Gemeentefonds is vertrekpunt voor de nieuwe meerjarenbegroting en de daarin op te nemen algemene uitkering De algemene uitkering is met ca. € 464 miljoen de grootste inkomstenbron van de gemeente. Voor de MPB 2024 was de meicirculaire 2023 uitgangspunt. Daarna zijn door de raad begrotingswijzigingen vastgesteld waarin een hogere algemene uitkering als gevolg van de mei- en septembercirculaire 2024 zijn verwerkt. Hierdoor is ruim € 10 miljoen voordeel direct ten gunste van de algemene reserve geboekt. Tot en met 2023 rapporteerden we over afwijkingen in de algemene uitkering en werd een hogere uitkering als voordeel in het rekeningresultaat verwerkt. In 2024 hebben we, in lijn met adviezen van de accountant en de concerncontroller, voor het eerst tussentijds een hogere algemene uitkering als 'winst' afgeroomd. Het saldo van € 1,7 miljoen dat nu als voordeel naar voren komt is het gevolg van de decembercirculaire 2024 waarin het Rijk nog enkele incidentele toevoegingen aan het Gemeentefonds heeft gedaan. Dit voordeel is in lijn met wat wij in de rapportage Grote verschillen 2024 van 10 december jl. hebben opgenomen.

Pitch

Op dit taakveld worden de overige baten en lasten verantwoord. Dit zijn onder andere diverse stelposten die niet direct aan een taakveld kunnen worden toegerekend. Zoals de stelpost voor tegenvallende energieprijzen met een voordeel van € 0,8 miljoen. Daarnaast wordt dit taakveld ook gebruikt voor administratief technische boekingen voor een tweetal PPS'en de Regiodeal Cleantechregio. De grootste afwijking betreft de in te verdienen ("risico") uren met een nadeel van € 2 miljoen en het saldo van de kostenplaats salarissen met een voordeel van € 3 miljoen.

Detail

Risico uren
Risico-uren hebben betrekking op salaris- en overheadkosten die niet op voorhand zijn gedekt in de begroting. Deze kosten moeten worden 'inverdiend'. Dit wil zeggen dat deze kosten gedurende het jaar worden toegerekend aan taakvelden of daaraan gerelateerde projecten. Omdat deze inzet en daarmee de dekking op voorhand niet bekend is, worden dit risico-uren genoemd.

Voor 2024 is een nadeel van € 2 miljoen op risico-uren aan de orde. Dit bestaat uit:

• een nadeel door prijsverschil tussen het inhuurtarief en het interne tarief (€ 1,1 miljoen). Dit is een gevolg van de situatie op de arbeidsmarkt gecombineerd met het specifieke karakter van de benodigde expertise. Middels sturing op raamovereenkomsten en het in dienst nemen van medewerkers, wanneer mogelijk, wordt hierop bijgestuurd.
• een nadeel van circa € 600.000, omdat meer uren zijn verantwoord op werkzaamheden voor de algemene dienst dan begroot Dit is een gevolg van de omvang van het aantal projecten - en het in bijzonder verkenningen - binnen de algemene dienst, waaronder Stadmaken. De sturing op risico uren wordt verder verbeterd op zowel proces als prioritering.
• een nadeel van circa € 780.000 als gevolg van de huidige systematiek voor reguliere vervangingsprojecten binnen de openbare ruimte. Op dit moment wordt een vast percentage van de vervangingsinvesteringen als dekking ingezet voor de benodigde personele inzet. In 2024 was deze dekking onvoldoende voor de daaraan toegerekende inzet. Onderzocht wordt of deze systematiek nog passend is en voldoende aansluit bij de huidige omstandigheden.

Tegenover deze nadelen is er een voordeel van € 200.000 wat voornamelijk vacatureruimte betreft. En ook op de taakstelling op de overheadkosten behorende bij de risico-uren is een voordeel aan de orde van circa € 230.000.

Op dit moment loopt er een project met als doelstelling de systematiek voor de doorbelasting van risico-uren te vereenvoudigen en de sturing te optimaliseren. Een eerste advies is eind december 2024 opgeleverd en stapsgewijze implementatie zal gedurende 2025 plaatsvinden.

Technische correcties PPS'en
Onder dit taakveld worden de PPS'en Wegener en Schatkamer van Zuid financieel verantwoord. De verrekeningen die hierbij horen zijn voor de gemeente per saldo van baten en lasten nul.

Regiodeal Cleantechregio
De Gemeente Apeldoorn is kassier van de gelden van de Regiodeal Cleantechregio en beheert deze voor het Rijk en de provincie Gelderland. Deze bedragen zijn dan ook niet in de begroting van de gemeente geraamd. Besloten is om deze bedragen alsnog via de exploitatie van de gemeente te verantwoorden. 2024 was het laatste jaar van de Regiodeal. Er is in 2024 € 437.000 aan de diverse penvoerders uitgekeerd. Derhalve is het resultaat  van de baten en de lasten nul.

Saldo kostenplaats salarissen
Het nadelig saldo van € 665.000 betreft met name het niet-realiseren van de taakstelling op de stelpost overhead (€ 517.000 nadeel). Het saldo van de personeelskostenplaatsen is ten gunste van saldi kostenplaatsen gebracht en bedraagt € 3,7 miljoen voordelig.

Stelpost Energie
Op basis van de voorlopige energieprijzen 2024 zijn de energiebudgetten gecompenseerd voor de sterk gestegen energieprijzen vanaf 2022. Deze compensatie is lager doordat de stijging van de energieprijzen op een lager niveau lijkt te stabiliseren. Ook is er compensatie aan zwembad Sprenkelaar verstrekt. In totaliteit leidt dit tot een voordeel van € 826.000. In de MPB 2025-2028 zijn de energiebudgetten op basis van de definitieve energieprijzen structureel gecompenseerd en vervalt de stelpost. Vooruitlopend hierop is in het Nieuw-voor-Oud traject rekening gehouden met een vrijval van € 500.000.

Overheveling van voorziening Zaken onder de rechter naar voorziening Dubieuze debiteuren
Dit betreft een administratieve overheveling.

Pitch

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Detail

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Pitch

Als gevolg van een stijgend aantal overnachtingen tegen betalen is er een meeropbrengst ontstaan van € 570.000 in 2024.

Detail

De opbrengst uit de toeristenbelasting was in 2024, als gevolg van een toegenomen aantal overnachtingen tegen betaling, € 570.000 meer dan begroot. In de Turap hebben we melding gemaakt van een verwachte meeropbrengst van € 300.000. We hebben een structureel voordeel van € 250.000 verwerkt in de MPB 2025-2028. In de komende jaren moet blijken of we structureel nog hogere opbrengsten uit de toeristenbelasting kunnen verwachten.