Economie en inkomen

Pitch

Er is op het totaal van het taakveld Economische Ontwikkeling een voordeel van € 867.000.

De kosten voor ontwikkeling Hoger onderwijs zijn lager dan geraamd. Ook zijn voor een tweetal incidentele posten namelijk: transformatie binnenstad en de pilot verbetering MKB Dienstverlening, in 2024 geen uitgaven geweest. Verder worden de uitvoeringsbudgetten economie niet volledig benut.
Tegenover de lagere kosten staan voor een bedrag van € 678.000 nadelen door een afwijking op de mutaties met reserves (taakveld 0.10).

Detail

Hoger onderwijs
De kosten voor hoger onderwijs waren € 378.000 lager dan begroot. De initiatiefnemers van het Centrum voor Sport en Bewegen hebben aangegeven dat hun plannen niet in de oorspronkelijke vorm zullen worden gerealiseerd. De gemeenteraad wordt nog verder geïnformeerd. Verder zijn er verkennende gesprekken over de invulling van het Lerend District geweest, maar het beschikbare budget daarvoor wordt voor een groot deel doorgeschoven naar 2025. Tegenover de lagere kosten staat een lagere onttrekking aan de reserve hoger onderwijs.

Uitvoeringsbudgetten economie
De beschikbare uitvoeringsbudgetten economie zijn niet volledig benut. Een verlaging van de budgetten is als ombuiging in de MPB 2025-2028 opgenomen.

Transformatie binnenstad
Voor de uitvoering van het actieplan heeft de gemeenteraad voor 2024 en 2025 twee keer € 150.000 beschikbaar gesteld. In 2024 zijn er nog geen uitgaven geweest. De subsidieregeling die ondernemers ondersteunt voor verplaatsing of transformeren van panden is in 2024 voorbereid en wordt begin 2025 opengesteld voor aanvragen. We hanteren dan een totaal plafond van € 300.000.
Wij stellen voor het budget als overlopend project in 2025 opnieuw beschikbaar te stellen.

Pilot MKB dienstverlening
Voor de pilot van het regionale project MKB Dienstverlening hebben wij een bijdrage toegezegd van  € 150.000 in en vanaf 2024. In 2024 hebben we de voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd, waardoor de uitvoering in 2025 plaats vindt. Vanwege het rechtmatigheidsvraagstuk (aanbesteden of subsidie) is de opdrachtverlening en uitvoering vertraagd. Dit heeft pas eind 2024 plaatsgevonden. In 2025 maken we een inhaalslag. Wij stellen voor het budget als overlopend project in 2025 opnieuw beschikbaar te stellen.

Pitch

Voor alle bouwgronden in exploitatie (taakveld 3.2 en 8.2) is een positief resultaat van € 4,0 miljoen aan de orde. Op dit taakveld voor Bedrijfsterreinen is een nadelig resultaat van € 0,5 miljoen.
Een toelichting kunt u in onderstaande detail toelichting lezen en uitgebreid in het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties 2025.

Detail

Zoals gebruikelijk binnen het grondbedrijf zijn de voornaamste verschillen meestal gelegen in verschuivingen van de verwachte kasstroom tussen de boekjaren. Dit in combinatie met mutaties in de verliesvoorzieningen voor verwachte kosten en opbrengsten 2024 en later, en het te nemen resultaat op winstgevende grondexploitaties.

Er kan voor € 800.000 aan winst worden genomen, terwijl er voor € 1,35 miljoen extra moet worden gestort in de verliesvoorziening.
De winstneming heeft voor een groot deel betrekking op Ecofactorij I, waar alle opbrengsten inmiddels zijn gerealiseerd.

Ecofactorij II kent een nadeel van een extra storting van € 2,0 miljoen in de aanwezige verliesvoorziening. Dit heeft betrekking op hoger geraamde verwervingskosten op basis van in 2024 uitgevoerde taxaties, een negatieve aanpassing van het aantal m2 uitgeefbaar vanwege onder andere een inpassing in plaats van ontwikkeling van een bestaande locatie en het toepassen van een meerjarige opbrengststijging van 1%.
Daarnaast zijn er diverse kleinere oorzaken (renteverlaging, kostenverschuivingen) aanwezig.

In de turap en rapportage Grote Verschillen zijn de meeste van deze in 2024 opgetreden ontwikkelingen reeds gemeld.

Pitch

Op het taakveld zijn er geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Detail

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Pitch

Op het taakveld zijn geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Detail

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Pitch

Op het totaal van het programma is er per saldo een voordeel van € 1,5 miljoen. Het voordeel is vooral ontstaan in het budget voor programma Veluwe. Het overschot blijft via de reserve overlopende projecten beschikbaar voor de uitvoering van projecten in 2025 en 2026.

Detail

Programma Veluwe
Voor de uitvoering van het Actieplan Veluwe in de periode 2023-2026 heeft de gemeenteraad in totaal € 5,7 miljoen beschikbaar gesteld uit de algemene reserve. Op het budget van de uitgaven in de jaarschijf 2024 is er een voordeel van € 376.000. Dat heeft te maken met een verschuiving van een deel van de uitvoering van projecten naar volgend jaar. Voor de uitvoering van de meeste projecten zijn we afhankelijk van de samenwerkende (regionale) organisaties, daar is meer voorbereidingstijd mee gemoeid dan we hadden bedacht.

De subsidiebijdragen van provincie en bijdragen van andere regionale overheden die we voor de projecten ontvangen hebben we niet in de begroting verwerkt. Tegenover de voorschotten die we dit jaar ontvingen van totaal € 1,1 miljoen staan kosten die we dit en volgend jaar maken.

Het overschot van totaal € 1,5 miljoen blijft via de reserve overlopende projecten beschikbaar voor de uitvoering van projecten zoals Brongebied de Grote Wetering, Bestemmingsmanagement, Vitale Vakantieparken en uitvoering van de ontwikkelstrategie GEUS in 2025 en 2026.

Pitch

Op het taakveld Inkomensregelingen realiseerden we per saldo een voordeel van € 4,7 miljoen. Op de BUIG per saldo een voordeel van € 1 miljoen, doordat de Rijksbijdrage hoger was dan we aan uitkeringen hebben uitgegeven. Op het Sociaal Vangnet gaven we per saldo € 3,3 miljoen minder uit, hiervan stellen we voor om € 700.000 via de ROP mee te nemen naar 2025. Van het saldo op het Sociaal Vangnet had € 2,2 miljoen betrekking op het armoede actieplan.

Detail

BUIG
We zijn het jaar 2024 geëindigd met een voordeel van € 1 miljoen t.o.v. het rijksbudget. Ten opzichte van onze begroting realiseren we een voordeel van € 900.000. Dit is zo’n € 400.000 voordeliger dan we eerder hebben gemeld. Dat we alsnog hoger afwijken heeft te maken met de prognose die we hanteerden voor de uitkeringen van inwoners in een inrichting; bij het jaarwerk kwam naar voren dat de loonheffing die op deze groep inwoners van toepassing is voordeliger uitkwam dan waar wij in de prognose het hele jaar mee rekening hielden. Voor de prognoses 2025 hebben we dit aangepast zodat we ook op dit onderdeel beter in staat zijn de prognose goed in te schatten.

We hadden al eerder geconstateerd dat we door het Rijk ruimschoots meer gecompenseerd zijn voor de loon- en prijsontwikkeling dan waar wij rekening mee hielden. Qua lasten gaven we € 3,9 miljoen meer uit dan begroot (door hogere prijs- en loonontwikkeling) en qua baten ontvingen we € 4,8 miljoen meer rijksbudget dan we hadden begroot; per saldo dus een voordeel van € 1 miljoen.  

Sociaal Vangnet
In het Sociaal Vangnet komen diverse regelingen samen, op deze onderdelen tezamen gaven we per saldo € 3,3 miljoen minder uit dan begroot. Van dit voordeel stellen we voor om € 220.000 via de reserve overlopende posten mee te nemen naar 2025.

1. Armoede actieplan         € 2,2 miljoen voordeel
Het resterende saldo van € 1,37 miljoen uit 2023 namen we mee naar 2024, in de verwachting dat door de actie van de armoede-aanpakkers, communicatiecampagnes en het gebruik van de tool "Bereken uw recht" het gebruik in 2024 toeneemt. Totaal hadden we in 2024 € 4,9 miljoen beschikbaar. We zagen een groter beroep op de regelingen, maar hadden daarvoor niet het gehele budget nodig. We hielden in 2024 € 2,2 miljoen over. Dit valt grotendeels vrij bij de jaarrekening, maar voor een deel hiervan (€ 220.000) doen we een beroep op de Reserve Overlopende Posten om beschikbaar te houden in 2025. Dit in verband met kosten van een aantal ingezette acties (bijv. de winterkledingcheque) waarvoor de kosten doorlopen in 2025. Hier is in 2025 geen budget meer voor.

2. Eenmalig rijksbudget         € 420.000 voordeel
Het Rijk heeft gemeenten een eenmalige compensatie toegekend ter dekking van verwachte hogere lasten op bijzondere bijstand en vroegsignalering. Op het gebied van vroegsignalering schulden hebben we extra capaciteit ingezet in verband met pilots voor uitbreiding van het aantal organisaties die achterstanden melden aan de gemeente. Onder meer de pilots CAK en de belastingdienst lopen door in 2025. Om hier budget voor te hebben stellen we bij deze jaarrekening voor om het restant budget via de reserve overlopende posten mee te nemen naar 2025.

3. Energietoeslag         € 300.000 voordeel
We deden in 2023 geen beroep op het bedrag van € 1 miljoen dat uit de algemene reserve voor de energietoeslag beschikbaar was gesteld. Dit bedrag hielden we beschikbaar voor 2024. Inwoners hadden de mogelijkheid om tot 1 juli 2024 nog een aanvraag voor de energietoeslag 2023 in te dienen, en daar is gebruik van gemaakt. We gaven dit jaar € 700.000 uit aan de energietoeslag. Het restant valt vrij bij de jaarrekening.

4. Regelingen (wettelijke) bb      € 150.000 voordeel
We zijn bij de verstrekking van wettelijke regelingen bijzondere bijstand nagenoeg binnen de begroting gebleven. Het betreffen hier grotendeels open einde regelingen waarbij de hoogte van de bestedingen afhangt van het beroep dat inwoners op deze regelingen doen.

5. Alleenverdienersproblematiek      € 145.000 voordeel
Doordat een samenloop van fiscaliteit, sociale zekerheid en toeslagen voor een groep
huishoudens nadelig uitpakt, lopen deze inwoners toeslagen mis. Dit geldt voor huishoudens waarbij een van de partners een loondervingsuitkering heeft en de andere partner geen of weinig inkomen heeft, als gevolg hiervan hebben zij een netto inkomen onder het bestaansminimum. Gemeenten moeten deze inwoners compenseren. Hiervoor ontvangen we van het Rijk een voorschot. Aangezien de kosten ook doorlopen in 2025 komen we in deze jaarrekening met een voorstel om het restant budget via de Reserve overlopende posten mee te nemen naar 2025.

Inwonerinitiatieven
In het afgelopen jaar is het aantal inwonerinitiatieven gericht op het sociaal vangnet achter gebleven bij het beschikbare budget. En vaak zien we initiatieven die op de taak burgerparticipatie verantwoord worden en tegelijk bijdragen aan de doelstellingen sociaal vangnet.

Pitch

Op het taakveld Wsw en beschut werk (Wet sociale werkvoorziening en beschut werk) realiseerden we per saldo een voordeel van € 793.000. We hoefden niet bij te dragen in het financieel resultaat van Lucrato, terwijl wij hier wel een bedrag (€ 722.000) voor hadden begroot.

Detail

Bijdrage in resultaat Lucrato
Lucrato verwacht een voordelig rekeningresultaat 2024 van ruim € 1 miljoen, dit is een beter rekeningresultaat dan Lucrato had begroot (nadeel € 1 miljoen). Dit is voornamelijk het gevolg van een voordelig Wsw subsidieresultaat. Voor de deelnemende gemeenten betekent dit dat ze geen bijdrage in het resultaat van Lucrato hoeven te doen. We besteden daardoor het bedrag dat wij hiervoor in onze begroting opnamen a € 700.000 niet.

Pitch

Op dit taakveld realiseren we per saldo (lasten -/- baten) geen resultaat.

Detail

Werkcentrum Veluwe Stedendriehoek
Voor de regionale arbeidsmarkt (Werkcentrum Veluwe Stedendriehoek) heeft de gemeente Apeldoorn een centrumfunctie. De regionale arbeidsmarkt wordt vanuit verschillende bronnen gefinancierd. De middelen die bestemd zijn voor de regionale arbeidsmarkt worden apart gezet in administratie van de gemeente Apeldoorn (overlopende posten). Het merendeel van de kosten die gemaakt worden voor Werkcentrum Veluwe Stedendriehoek worden gedekt uit decentralisatie uitkeringen en lopen daarmee neutraal door de administratie. Daarnaast worden enkele specifieke taken separaat vergoed waar 1-op-1 lasten tegenover staan. Per saldo dus ook neutraal voor de gemeente Apeldoorn.

Pitch

Tegenover het nadeel door de lagere onttrekking aan de reserve hoger onderwijs staan voordelen op de uitvoering van de geplande activiteiten. Verder zijn er nadelen door een toevoeging en een lagere onttrekking aan de reserve overlopende projecten.

Detail

Reserve overlopende projecten

Voorgesteld wordt om in totaal € 1,73 miljoen via de reserve overlopende projecten beschikbaar te houden voor uitvoering in 2025:

• Programma Veluwe (€ 1,43 miljoen
• Transformatie Binnenstad (€ 150.000)
• Pilot MKB Dienstverlening (€ 150.000)

Voor de uitvoering van het Actieplan Veluwe in de periode 2023-2026 heeft de gemeenteraad in totaal € 5,7 miljoen beschikbaar gesteld uit de algemene reserve. Op de raming in de jaarschijf 2024 is er een overschot van per saldo € 1,43 miljoen. Het saldo blijft beschikbaar voor de uitvoering van het programma in de jaren 2025 en 2026.

Voor de uitvoering van het actieplan Transformatie Binnenstad is voor 2024 en 2025 twee keer € 150.000 beschikbaar gesteld. De subsidieregeling die ondernemers ondersteunt voor verplaatsing of transformeren van panden is in voorbereiding en wordt begin 2025 open gesteld voor aanvragen. Het budget voor 2024 is niet besteed en blijft beschikbaar voor de uitvoering van de subsidieregeling in 2025.

Voor de pilot van het regionale project MKB Dienstverlening hebben wij een bijdrage toegezegd van      € 150.000 in en vanaf 2024. Vanwege het rechtmatigheidsvraagstuk (aanbesteden of subsidie) is de opdrachtverlening en uitvoering vertraagd en heeft pas eind 2024 plaatsgevonden. In 2025 gaan we een inhaalslag maken, uitvoering van de opdracht kost in totaal € 300.000. Daarvoor is het budget 2025 onvoldoende.

Reserve Hoger Onderwijs
De onttrekking aan de reserve hoger onderwijs is lager, onder andere doordat het plan voor het Centrum voor Sport en Bewegen niet door gaat.

Pitch

De afwijking van € 700.000 op dit taakveld ontstaat door de storting in de reserve overlopende projecten. Tegenover dit nadeel staat het voordeel op de taakvelden 6.3 Inkomensregelingen.

Detail

ROP Consumptie en inkomen:
We doen voor verschillende budgetten een beroep op de reserve overlopende projecten, zie hiervoor de toelichting op taakveld 6.3 Inkomensregelingen in programma 3 Economie en inkomen.