Jaarrekening

Mutaties reserves
Hieronder geven we een korte toelichting op de belangrijkste reserves en de ongewone veranderingen in 2024. Volgens het BBV bestaat het eigen vermogen uit drie categorieën: algemene reserve, bestemmingsreserves en saldo van de jaarrekening.

Algemene reserve (07.54)
In de beginbalans is het voordelig rekeningresultaat van vorig jaar verrekend met de Algemene reserve. Voor een totaal overzicht van de mutaties verwijzen wij u naar de bijlage 'Algemene Reserve '.

Bestemmingsreserves (07.55)

Bestemmingsreserve Apeldoorn Ontwikkelt Fonds (toename € 22,4 miljoen)
Naar aanleiding van de vaststelling Nota Reserves en Voorzieningen 2023-2026 is de Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn omgezet in de Bestemmingsreserve Apeldoorn Ontwikkel Fonds (AOF). In de bijlage 'Specificatie Apeldoorn Ontwikkelt Fonds ' ziet u welke bedragen uit het AOF we in 2024 hebben gebruikt en welke bedragen we er in hebben gestort.

Reserve overlopende projecten (ROP) (toename € 0,1 miljoen)
Er blijven elk jaar wel exploitatiebudgetten over, waarvan wij aan uw raad voorstellen die naar de komende jaren door te schuiven. We doen dit voorstel in overeenstemming met de kaderstelling Nota Reserves en Voorzieningen 2023.

In de jaarrekening 2023 is besloten om € 15,2 miljoen aan ROP's mee te nemen naar 2024. op dit overlopende budget zijn in 2024 uitgaven gedaan ter grootte van € 8,1 miljoen en wordt voorgesteld om, getoetst aan de richtlijnen, € 3,5 miljoen als ROP mee te nemen naar boekjaar 2025. Het resterende deel, € 3,7 miljoen, valt als ROP vrij in 2024.

Van de € 15,3 miljoen die als ROP wordt meegenomen naar boekjaar 2025 is € 5 miljoen (32,7 %) ten behoeve van de implementatie van NIKA (natuurinclusief en klimaatadaptatief bouwen) en € 1,4 miljoen (9,3 %) ten behoeve van Programma Veluwe. Het overgrote deel van de Reserve overlopende projecten bestaat verder uit diverse kleinere posten.

Voor een gedetailleerd overzicht verwijzen wij naar de bijlage 'Specificatie reserve overlopende projecten '.

Reserve hoger onderwijs (toename € 1,7 miljoen)
In 2017 heeft de Raad de reserve hoger onderwijs in het leven geroepen. Het doel is om meer hoger onderwijs activiteiten te laten plaatsvinden. In latere jaren zijn extra middelen toegevoegd om een aantal concrete doelen te kunnen verwezenlijken. Dit heeft ertoe geleid dat deze reserve een onbestemd deel heeft en een aantal concrete doelstellingen heeft die geoormerkt zijn. Het bestemde deel is € 2.177.400* groot en het onbestemde € 3.477.475.

*De initatiefnemers van het Centrum voor Sport en Bewegen hebben aangegeven dat hun plannen niet in de oorspronkelijke vorm zullen worden gerealiseerd. In het eerste kwartaal van 2025 zal de gemeenteraad hierover geïnformeerd worden. In de berekening van het bestemde deel van de reserve is het eerder toegezegde bedrag van € 0,9 miljoen derhalve niet meegenomen.

De toename wordt veroorzaakt door een toevoeging, € 2.000.000 groot, op basis van de MPB2023-2026 (Veldhuisontwikkeling, Campus Apeldoorn).

Egalisatiereserve explosieven (afname < € 0,1 miljoen)
De reserve is ingesteld ten behoeve van de dekking van het eigen aandeel van de Gemeente Apeldoorn in de kosten van de explosievenopruiming. Deze kosten waren uiteindelijk hoger dan in de reserve nog beschikbaar was. Derhalve is deze per 31 december 2024 leeg. Voorgesteld wordt om deze op te heffen. U vindt het voorstel in de aanbiedingsbrief.

Reserve ophogen activeringsgrens (afname € 0,7 miljoen)
Naar aanleiding van de besluitvorming inzake de nota reserves en voorzieningen is de reserve ophogen activeringsgrens ingesteld. De onttrekking à € 712.486 betreft wat nodig is om de verhoging van de activeringsgrens te egaliseren.

Reserve Onderwijshuisvesting (toename € 0,3 miljoen)
De reserve onderwijshuisvesting is ingesteld voor het opvangen van fluctuaties in uitgaven en inkomsten van de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor het beschikbaar stellen van onderwijshuisvesting. De stortingen en onttrekkingen wordt jaarlijks conform de regelgeving van de raad in de MPB en jaarrekening vastgesteld.

De reserve onderwijshuisvesting kent een bovengrens van € 4,5 miljoen. Naar aanleiding van het raadsbesluit Integraal Huisvestingsplan wordt de reserve niet afgeroomd. Een en ander conform het voorstel in de nota reserves en voorzieningen 2023-2026.

De financiële consequenties van het IHP worden via de voorjaarsnota 2024 ingebracht en via de meerjaren programma begroting 2025-2028 zal een integrale afweging worden gemaakt over de hoogte en voeding van de reserve onderwijshuisvesting.

De stand van de reserve onderwijshuisvesting per 31/12/2024 sluit aan bij het ontwikkeling van de reserve onderwijshuisvesting zoals geschetst in de MPB 2025-2028.

Reserve Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen (MO/BW) (toename € 3,3 miljoen)
De reserve MO/BW is ingesteld om investeringen ten behoeve van de transformatie naar beschermd thuis te dekken. Dit is van belang, omdat de regionale rijksbijdrage voor Beschermd Wonen vermoedelijk vanaf 1-1-2025 met een groeipad van 10 jaar wordt afgebouwd. De stortingen bestaan uit de eventuele overschotten op het regionale MO/BW budget met als maximum per jaar vanaf 2022 tot en met 2032 het Apeldoornse deel van het overschot op het budget van de regio voor MO/BW.
In 2024 is in dit kader € 10.214.314 toegevoegd aan de reserve.

Daarnaast is er € 7,0 mln overgeheveld naar de Algemene Reserve. Dit betreft de risicobuffer voor MO/BW die is inbegrepen in de reserve MO/BW. Aangezien de AR de risicobuffer is voor gemeentelijke risico’s, is genoemd bedrag bij opmaak van jaarrekening 2024 overgeboekt naar de AR, waarmee wordt aangesloten op de besluitvorming in de MPB2025-2028, waar de stand van deze reserve per 31 december 2024 met € 7,0 mln is verlaagd.

Reserve minder milieubelastende sportvelden (toename € 1,2 miljoen)
Reserve is bestemd voor de dekking van meerkosten van vervanging van kunstgrasvelden door minder milieu belastende velden. De reserve is in 2023 ingesteld en wordt in de jaren 2023 en 2024 gevoed met € 1.150.000 per jaar. Er zijn nog geen uitgaven geweest.

Reserve frictiekosten (geen mutatie in 2024)
Het doel van de reserve frictiekosten is bevorderen van arbeidsmobiliteit. Onder andere om verwachte toekomstige organisatie ontwikkelingen te kunnen dekken. Bij een voordelig resultaat zal het saldo van het Loopbaancentrum (LBC) in de reserve worden gestort, gemaximeerd op € 2.000.000, volgens de nota reserves en voorzieningen. Een nadelig resultaat van het LBC zal worden onttrokken.

In 2024 is er door het Loopbaancentrum een voordelig exploitatie resultaat behaald van afgerond

€ 287.000. De nota reserves en voorzieningen geeft aan dat het maximumbedrag van de reserve frictiekosten € 2.000.000 mag zijn. Als gevolg hiervan is het genoemde voordelig saldo ten gunste van het resultaat gebracht.

Reserve gebiedsgericht grondwaterbeheer (GGBA) (afname € 0,2 miljoen)
In het verleden hebben bedrijven verontreiniging veroorzaakt, waarbij met name ontvetters/reinigingsmiddelen in de ondergrond en het grondwater terecht zijn gekomen. Dit is een proces dat zich vaak gedurende decennia heeft afgespeeld. Deze verontreinigingen zijn inmiddels in het grondwater op diepten van 40 à 60 m beneden maaiveld terechtgekomen, waarbij ze zich (vaak) hebben vermengd met verontreinigingen uit andere bronnen. Deze verontreinigingen vormen een soort vlek, die zich over een groot gebied kan verspreiden; dit noemen we een pluim. Van deze pluimen kan vaak echter niet meer worden herleid vanuit welke bron ze zijn gekomen. De bronnen zelf zijn allemaal reeds gesaneerd.

Zolang de verontreiniging zich bevindt op de genoemde diepten is er geen humaan risico en hoeft er wettelijk geen actie te worden ondernomen. Praktisch is dat op genoemde diepten technisch ook niet of nauwelijks mogelijk. Anders wordt het als de verontreinigingen via kwel in lager gelegen gebieden aan de oppervlakte komen, bijvoorbeeld in vijvers of waterspeelplekken voor kinderen in woonwijken. Op het moment dat dit scenario zich voordoet, is de gemeente op basis van haar zorgtaak in kader van de omgevingwet, verplicht om te saneren of maatregelen te nemen.

In de huidige situatie heeft de gemeente de onderzoeks- en saneringsverplichtingen overgenomen van de eigenaren. Met Provincie Gelderland is overeengekomen dat Gemeente Apeldoorn één keer in de vijf jaren een monitoring verricht.

Naar aanleiding van jaarrekening 2021 is deze reserve qua opzet opnieuw bekeken of deze niet beter als voorziening kon worden gecategoriseerd.

Het is echter niet mogelijk om het risico of de eventuele verplichting naar redelijke wijze te bepalen/berekenen, aangezien het niet duidelijk is of de verontreiniging ooit aan de oppervlakte zal komen en indien wel, wanneer, waar en in welke mate. Derhalve is de reserve in stand gehouden.

Bedrijfsvoeringsreserve (toename € 0,4 miljoen)
Deze reserve is per 31 december 2024 € 2,0 miljoen. Dit saldo is het resultaat van de verrekening van het saldo loonsom met de reserve en de onttrekking van de door de directieraad toegekende claims. De Raad heeft de bovengrens van deze reserve vastgesteld op een maximum van € 2,0 miljoen. Naar aanleiding hiervan is in 2024 € 362.758 afgeroomd ten gunste van het resultaat.

Egalisatiereserve Vastgoed (toename € 4,8 miljoen)
Bij de Jaarrekening 2023 is als bestemmingsvoorstel deze (egalisatie)reserve ad € 6 miljoen ingesteld. Met ingang van 2024 is een extra storting in de onderhoudsvoorziening Vastgoedbedrijf aan de orde. In samenhang met een steeds grotere vrijval vanuit de stelpost kapitaallasten vervangingen Vastgoedbedrijf, dekt deze reserve de komende jaren die extra storting af. De bijdrage uit deze reserve daalt in de loop van circa 10 jaar naar nul.

Voor Egalisatiereserves geldt dat tekorten en overschotten voor het vastgestelde doel kunnen worden onttrokken, dan wel gestort, zonder dat hiervoor een afzonderlijk Raadsbesluit vereist is. De mutatie wordt vastgesteld bij de Jaarrekening.

Reserve sportactiviteiten (toename < € 0,1 miljoen)
Ondersteuning van sportactiviteiten. De storting of onttrekking wordt jaarlijks door de raad in de MPB vastgesteld, danwel middels een apart raadsbesluit.

Specifieke doelen van bestedingen uit de reserve zijn:

• Reorganisatie accommodaties (velden), zoals vervanging grasveld voetbalvereniging Groen Wit
• Reservering voor co-financiering bij subsidieaanbod ministerie/provincie
• Sportevenementen

Reserve Hoogspanning de Maten (toename € 2,3 miljoen)
Bij de behandeling van de jaarrekening 2018 heeft de raad ingestemd om € 2 miljoen van het rekeningresultaat 2018 te storten in een in te stellen bestemmingsreserve voor het ondergronds brengen van hoogspanningslijnen in De Maten. Bij de behandeling van de jaarrekening 2020 heeft de raad nog een keer ingestemd om € 2 miljoen van in dit geval het rekeningresultaat 2020 te storten in de bestemmingsreserve Hoogspanning de Maten. Tevens is er in 2024 nog een keer € 3.3 mil toegevoegd. De reserve heeft komt daarmee op een totaal van € 7,3 miljoen. Tot 2024 is er voor € 139.000 aan kosten onttrokken aan de reserve. Voor 2024 is de onttrekking € 1,023 miljoen conform raadsbesluit

Reserve topsportevenementen (afname € 0,3 miljoen)

De Topsportevenementenreserve is in 2009 door de raad ingesteld om het mogelijk te maken regelmatig te participeren in het naar Apeldoorn (in het bijzonder Omnisport) halen van topsportevenementen. De wisselende evenementenagenda zorgt voor fluctuaties, die met deze reserve worden opgevangen.